ÍSLE3ÖL05 - Bókmenntir á 20. öld

Verkefnavinna áfangans gengur út á að efla hæfni nemenda í að vinna með sjálfstæðum hætti og taka þátt í umræðum í tímum um þau viðfangsefni sem eru til umfjöllunar hverju sinni. Jafnframt er markmiðið að efla ábyrgðartilfinningu nemenda gagnvart sjálfum sér, námi sínu og umhverfi. Í áfanganum vinna nemendur með ýmis ljóð og textabrot eftir helstu skáld 20. aldarinnar – eða allt fram til 1980. Samhliða því lesa nemendur fræðitexta um helstu skáldin sem og strauma og stefnur í bókmenntum tímabilsins og setja hann í samhengi við þau skáldverk sem unnið er með í áfanganum. Þá lesa nemendur eina af helstu skáldsögum 20. aldarinnar. Miðað er að því að efla læsi nemenda á fjölbreytta texta, hvort sem um er að ræða vinnu við ljóð, textabrot, fræðitexta eða stóra skáldsögu. Lögð er áhersla á fjölbreytta verkefnavinnu þar sem nemendur vinna jafnt hefðbundin ritunarverkefni sem og skapandi verkefni. Einnig efla nemendur hæfni sína við að byggja upp rannsóknarritgerð á sjálfstæðan og faglegan hátt. Í vinnu með efni áfangans er unnið markvisst með eftirfarandi grunnþætti: læsi, jafnrétti og sköpun. Læsi er sá grunnþáttur sem mest reynir á í vinnu með bókmenntir almennt og er grundvöllur fyrir því að ná árangri í áfanganum. Þá eru ljóð og textabrot nýtt til þess að varpa ljósi á grunnþáttinn jafnrétti. Einnig eru ýmis verkefni þar sem nemendur efla hæfni sína í að vinna skapandi verkefni

Þekkingarviðmið

Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:

  • ritgerðarsmíð og heimildarvinnu
  • helstu einkennum íslensks máls sem nýtast í ræðu og riti
  • orðaforða sem nægir til að lesa helstu verk íslenskrar bókmenntasögu
  • mismunandi tegundum bókmennta og nytjatexta, stefnum í íslenskum bókmenntum að fornu og nýju og öllum helstu bókmenntahugtökum

Leikniviðmið

Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:

  • skrifa ritgerð, beita gagnrýninni hugsun við úrvinnslu og koma efninu á framfæri á skýran og greinargóðan hátt á blæbrigðaríku máli
  • ganga rétt frá heimildum og hvers kyns texta og að nýta sér uppbyggilega gagnrýni annarra til betrumbóta
  • flytja af öryggi og sannfæringarkrafti vel upp byggða ræðu eða ítarlega kynningu á flóknu efni
  • lesa allar gerðir ritaðs máls að fornu og nýju sér til gagns og gamans, skilja lykilhugtök og greina mismunandi sjónarmið
  • skilja og nota viðeigandi málsnið, stílbrögð, orðatiltæki og menningarlegar vísanir í tal- og ritmáli

Hæfniviðmið

Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:

  • skrifa skýran, vel uppbyggðan og grípandi texta og geta valið ritstíl eftir aðstæðum og viðtakendum
  • beita málinu á viðeigandi og árangursríkan hátt við mismunandi aðstæður í ræðu og riti
  • tjá rökstudda afstöðu við ýmsar kringumstæður, útskýra sjónarmið og taka virkan þátt í málefnalegum umræðum til að komast að vel ígrundaðri niðurstöðu
  • draga saman aðalatriði, beita gagnrýninni hugsun við lestur, túlkun og úrvinnslu krefjandi texta, átta sig á samfélagslegum skírskotunum og ná duldum boðskap og hugmyndum
  • sýna þroskaða siðferðisvitundi, víðsýni, sköpunarhæfni og samlíðan í málflutningi sínum, umfjöllun og verkun.